در مسائل مربوط به هزینه های مالی و مالیاتی عوامل زیادی تأثیرگذار هستند که باید با در نظر داشتن آن‌ها محاسبه استهلاکات مربوط به دارایی های موجود را انجام داد. برای بهبود این امر روش هایی تبیین و توزیع شده اند که می‌توانند در محاسبه استهلاکات دارایی بسیار کمک کننده باشد.
این روش ها به چند دسته تقسیم می شوند که معمولاً به این دو روش هستند: روش خط مستقیم و روش نزولی استهلاک. به طور کلی استهلاک دارایی به دو روش ذکر شده انجام می شود که هر کدام متفاوت هستند و دستورالعمل‌های متفاوتی دارند.
برای انجام این امر باید تخصص کافی وجود داشته باشد و بنابراین هر شخصی با هر شغلی نمی تواند این کار را انجام دهد و در واقع امر کاملاً تخصصی به حساب می آید محاسبه استهلاکات یکی از کارهایی است که در رشته حسابداری انجام می شود و یک حسابدار باید بتواند به درستی این کار را انجام دهد. معمولاً حسابداران در مورد این گونه فعالیت ها آموزش هایی را دیده اند و این که حتماً کتاب های مرتبط با این موضوعات را گذرانده اند و به این منظور یک حسابدار باید بتواند به درستی محاسبات استهلاکات را انجام دهد.
محاسبه استهلاکات چیست؟
در محاسبه استهلاکات در واقع هزینه هایی که مربوط به خود استهلاک هستند محاسبه می‌شوند و در واقع بعد از محاسبه به عنوان، حساب استهلاک ذخیره شده نام گذاری می شود. با این حساب در واقع حسابی گفته می‌شود که بهای تمام شده را کاهش می دهد و به این منظور گفته می‌شود که این حساب نوعی حساب کاهش دهنده است.
در مورد دارایی‌های کلی که در یک شرکت و یا یک موسسه خاص وجود دارند باید به این نکته توجه کنیم که مقداری از آن ها بی ارزش هستند و هزینه‌هایی که صرف می‌شود هزینه‌های اضافه بوده و برخی از آن‌ها هزینه های مؤثر و کارآمد هستند.
در واقع به این هزینه های کلی ارزش دارایی هم گفته می‌شود و در واقع دارایی‌های این شرکت و موسسه های این چنین، طبق هزینه‌هایی که برای آن صرف شده است، در نظر گرفته می شوند.
برای محاسبه استهلاکات و به طور کلی در مورد مسائل مالی مربوط به مؤسسات و شرکت های مختلف نباید اقدام به تغییر روش در محاسبات مالی کرد اما در مواردی هم دیده می شود که می توان استانداردهای محاسبات مالی را تغییر داد. این تغییرات باید با در نظر گرفتن ویژگی های خاصی اعمال بشوند. در صورتی که این تغییرات ایجاد شده منطبق با اصول اساسی حسابداری باشند مشکلی در کار به وجود نخواهد آمد.
روش خط مستقیم در محاسبه استهلاکات چگونه است؟
یکی از دو روش محاسبه استهلاکات روش خط مستقیم است که در واقع بر این اصل استوار است که دارایی ها به مرور زمان ارزش خود را از دست می دهند و هر چقدر که زمان می گذرد، ارزش کمتری پیدا خواهند کرد. از این روش برای محاسبه استهلاک دارایی‌های غیرمشهود استفاده می شود و در واقع در این محاسبه دارایی هایی بررسی می شوند که در هر دوره ی آن در واقع کارکرد مالی دو برابر دوره قبلی بوده است.
در این بین باید هزینه های نگهداری و سایر هزینه ها بررسی شوند. به نظر می رسد که این روش، روش مناسبی برای سرمایه‌گذاری نباشد زیرا این روش سیر نزولی را در مورد دارایی ها بررسی می کند و از نظر کارکرد سرمایه گذاری روش مناسبی نخواهد بود.
در این روش میزان هزینه هر ساله یک موسسه یا شرکت برابر با سال های قبل بوده و به صورت یکسان است. این روش نقاط ضعف بسیاری دارد و در موارد زیادی قابل استفاده نیست اما در عین حال در زمانی که مورد نیاز باشد می تواند کارایی بالایی از خود به نمایش بگذارد.
محاسبه استهلاک به روش نزولی چگونه است؟
روش خط مستقیم علاوه بر داشتن مزیت ها یا در واقع کاربردهای مورد نظر خود، دارای معایبی هم هست. از این رو قابل انتظار است که این روش خیلی مورد پسند نباشد. روش دیگری که برای محاسبه استهلاکات به کار می رود، روش نزولی نام دارد.
این روش تا حدودی می تواند نقاط ضعف روش خط مستقیم را از بین ببرد و یک روش کاربردی تر نسبت به آن خواهد بود. در این روش برعکس روش خط مستقیم که کارکرد دارایی را بسیار پایین ارزیابی می کند، بیانگر این موضوع خواهد بود که در سال و در واقع در ابتدای کار دارایی مورد نظر بیشترین کارایی خود را خواهد داشت و در سال‌های آخر می توان گفت که کمترین ارزش و کارکرد را خواهد داشت و طبق این روش بسیاری از محاسبه استهلاکات به درستی انجام می شوند.
در این روش در واقع شرایط مالی که بر اساس وجود دارایی ساخته می شوند، در ابتدا سیر صعودی داشته و در نهایت نزول خواهد کرد. این روش نسبت به روش قبلی تکامل یافته تر بوده و البته این روش هم دارای فرمول خاصی است که توسط حسابداران انجام می شود.
محاسبه استهلاکات به روش واحد تولید :
روش های محاسبه استهلاکات هرکدام دارای نقاط قوت و ضعف هستند که در مورد این روش واحد تولید می توان گفت که کارایی آن بستگی به مواردی دارد که مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش بر اساس تعداد واحد ها و مدت زمان مصرف دارایی ها دارایی مورد نظر، ارزش خواهد داشت و در واقع استهلاک به این صورت انجام می‌شود.
در صورتی که مدت زمان و همچنین تعداد واحد های تولید کم باشد، نمی توانیم انتظار داشته باشیم که از سرمایه مورد نظر سود زیادی به دست آید. این روش هم با استفاده از یک فرمول مشخص محاسبه می شود و استفاده از آن باید بر اساس یک روش مشخص و برنامه ریزی شده انجام شود تا نتایج حاصل از آن کاملا درست و بدون نقص باشد.
دارایی های مورد نظر در مدت زمان محدودی دارای قابلیت های زیادی هستند و کارایی های زیادی دارد. آن چیزی که در این روش به آن پرداخته می شود موقعیت و مدت زمانی است که از این دارایی استفاده بهینه می شود.
انجام استهلاک برای اعداد و ارقام سالانه :
در طول سال اعداد و ارقام زیادی در میان هستند که باید روشی برای مدیریت صحیح آن ها وجود داشته باشد. در این روش به صورت مجموع هزینه هایی که در سال های اول کار به وجود آمده اند و همچنین هزینه هایی که در سال های بعد ازآن به وجود آمدند، مورد بررسی قرار می گیرد و همچنین استهلاک که بین آن‌ها تخمین زده می شود.
درواقع در این روش مجموع سال‌ها محاسبه می شود تا از مجموع هزینه هایی که در این سال ها اتفاق افتاده آگاهی کسب شود. در این روش از فرمول و روش های ریاضی برای به دست آوردن استهلاک استفاده می شود. علاوه بر این با این روش می توان عمر مفید و در واقع همان سرمایه باقی مانده را به صورت دقیق محاسبه کرد.
به طور کلی در انواع روش های محاسبه استهلاکات از فرمول های مختلفی استفاده می شود اما در هر کدام از آن‌ها در صورتی که به نتیجه درست و دقیق رسیده شود، رسم نمودار یکی از اصولی است که باعث می شود تا نتایج به صورت قابل تفسیر به نمایش گذاشته شوند. برای انجام روش های مختلف استهلاک اکسل و نرم افزارهایی از این قبیل ضروری هستند و برای کار با این نرم افزارها باید به صورت تخصصی باید آموزش دیده شود.
مقصود از محاسبه استهلاک چیست؟
استهلاک در واقع فرد قصد دارد تا با نظم دادن به هزینه‌هایی که در طول سال در مدت زمان مشخصی صورت گرفته است. در واقع شکل منطقی به مخارج و دعوا هزینه هایی که به وجود آمده بدهد. در واقع با این کار هدف مشخص کردن این است که چه مقدار از این هزینه مفید و چه مقدار از آن از دست رفته است.
در طول استفاده از دارایی و سرمایه به میزان قابل توجهی امکان کاهش کیفیت و یا همچنین کیفیت در آن وجود دارد. در واقع با گذشت زمان انتظار می رود که بازدهی و کارایی بودجه و سرمایه مورد نظر کاهش پیدا کند.
در این روش های استهلاک معیار ثابتی برای دارایی در نظر گرفته می شود؛ یعنی یک مقدار ثابت مشخص می شود و هزینه باقی مانده، هدر رفت و همه موارد دیگر بررسی می‌شود و در نهایت به مقدار استهلاک صورت گرفته پرداخت می‌شود. در محاسبه استهلاکات در واقع میزان مفید بودن دارایی مورد نظر سنجیده می شود. در واقع هزینه‌های از بین رفته و مشکلاتی که در این بین وجود داشته شناسایی می شود.
مقایسه روش های محاسبه استهلاکات
به عنوان روش های محاسبه استهلاکات، چهار روش مطرح است که به مقایسه آن‌ها می‌پردازیم. روش خط مستقیم یکی از ساده ترین روش هاست و نسبت به روش های دیگر آسان تر انجام می شود. این روش در عین سادگی در بین مردم بسیار رواج دارد و به این صورت است که در آن دارایی در مدت زمان کاهش پیدا می کند.
در استهلاک به روش نزولی در سال‌های اول میزان کاهش کم بوده و در سال‌های آخر میزان کاهش افزایش پیدا می کند و با توجه به توضیحات این روش متوجه تفاوت های آن با خط مستقیم خواهیم شد. روش نزولی تا حدودی جزئی تر است.
استهلاک کل سال ها یکی از روش هاست اما استفاده از آن سخت و زمان بر خواهد بود. روش محاسبه استهلاکات واحد تولید شده صرفاً برای داده و درواقع دارایی‌هایی مناسب است که جنبه فیزیکی داشته باشند. استهلاک در واقع در اثر مرور زمان و بر اساس رشد و پیشرفت حوزه های مختلف اتفاق می‌افتد.
در فرایند استهلاک در واقع ارزش دارایی در گذشت زمان کاهش پیدا میکند. مثل زمانی که یک ماشین با مدل مشخص بعد از حدود دو دهه دیگر ارزش مادی نخواند داشت. محاسبه استهلاکات یکی از مهم ترین فعالیت های مربوط به حوزه حسابداری است و باید توسط افراد متخصص انجام شود.