یکی از مهمترین عواملی که سبب می شود افراد به سمت کسب و کار سوق پیدا کنند و شغلی برای خود بیابند، درآمدی است که به ازای کار خود دریافت می کنند. از همین رو مسئله محاسبه حقوق و دستمزد، فرمول های محاسبه و به طور کلی آشنایی با حسابداری حقوق و دستمزد چه برای کارکنان، چه برای حسابداران و چه برای کارفرمایان، امری بسیار جدی و مهم است.
پرداخت ¬های کلیه کارمندان یک سازمان از طریق بخش حسابداری حقوق و دستمزد صورت می¬ گیرد.
یا به عبارتی دیگر روند مستند¬ سازی حقوق و دستمزد کارکنان به عنوان حسابداری حقوق و دستمزد شناخته می¬شود. حسابداران حقوق و دستمزد در اطمینان از ثبت صحیح سوابق نقش موثری دارند بنابراین کارمندان می¬ توانند د¬رآمد متناسب کار تمام شده را دریافت کنند و عملیات مالی به صورت هموار انجام گردد.
حسابداری حقوق و دستمزد چیست؟
مفهوم حقوق و دستمزد به هیچ وجه پیچیده نیست؛ واحد حسابداری و افرادی که به عنوان مسئول امور مالی و حسابداری در هر شرکت یا کسب و کاری مشغول فعالیت هستند باید کارکرد پرسنل را به طور دقیق محاسبه کنند و جزئیات آن را در قالب یک فیش رسمی با عنوان فیش حقوقی به کارکنان ارائه کنند. اطلاعاتی که در مورد حقوق و دستمزد کارکنان وجود دارد باید هر ماه به عنوان هزینه در دفاتر حسابداری ثبت شوند تا در محاسبات مالیاتی هم مورد محاسبه قرار بگیرند.
در واقع حسابداری حقوق و دستمزد شامل ثبت و ردیابی داده های دستمزد کارکنان مانند پول گرفته شده از هر چک حقوق و مالیات و مزایایی است که کارمند دریافت می¬کند. حسابداران حقوق و دستمزد از موارد مالی برای خلاصه کردن معاملات و جریان نقدینگی سازمان استفاده می¬ کنند.
ورودی¬ های حقوق و دستمزد طبق یک دفتر کل در نظر گرفته می ¬شود که کلیه اطلاعات مالی را مرتب می¬کند. هنگامی که تمام اطلاعات مربوط به حقوق و دستمزد برای یک کارمند ثبت شد، منابع انسانی می¬توانند این داده ¬ها را سامان داده و برای مدیر خود ارسال کنند تا آن¬ ها را به ارزیابی عملکرد خود اضافه کند.
چه مواردی در حسابداری حقوق و دستمزد گنجانده شده است؟
حسابداران حقوق و دستمزد برای درج دقیق اطلاعات مربوط به دفتر حساب باید مهارت¬ های سخت خود را به کار گیرند. کلیه هزینه ¬ها، بدهی¬ ها و دارایی¬ ها باید برای اهداف مالی و انطباق ثبت شوند. در اینجا لیستی کامل از مواردی که باید هنگام مستند کردن دستمزد کارکنان اضافه کنید وجود دارد:
• دستمزد، حقوق، پاداش و کمیسیون ناخالص
• نگهداری مالیات کارفرمایان و کارمندان
• نگهداری حقوق، حق بیمه و طرح پس انداز
• هزینه ¬های حاشیه کارفرمایان
دستمزد، حقوق، پاداش و کمیسیون ناخالص
شما باید تمام درآمدی را که یک کارمند در طول سال مالی کسب کرده است، حساب کنید. این شامل حقوق سالانه، دستمزد اضافی و حقوق اضافه کار (در صورت وجود) است. اگر کارفرمای شما حقوق اضافه ¬کاری را ارائه می¬دهد، با مدیر و منابع انسانی خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که برای یک کارمند خاص تأیید شده است.همچنین باید تأیید کنید که کدام یک از کارمندان کمیسیون معاملات خود را برای سازمان بسته¬اند.
نگهداری مالیات کارفرمایان و کارمندان
ارقام مالیاتی که از حقوق کارمندان وصول می¬شود باید جداگانه ثبت شود. برخی از نمونه مالیات¬ های بازپرداخت شده از کارمزد و هزینه¬ های کارمندان شامل موارد زیر است:
• مالیات بر درآمد
• مالیات¬ های تأمین اجتماعی
• مالیات¬ بر درآمد دولت (در صورت لزوم)
• مالیات¬ های دیگر (در صورت وجود)
نگهداری حقوق، حق بیمه و طرح پس انداز در حسابداری حقوق و دستمزد
بسته به مزایایی که یک کارفرما ارائه می¬دهد ، آن¬ها بخشی از حق بیمه مراقبت ¬های بهداشتی، برنامه پس¬ انداز بازنشستگی یا کمک¬ های سازمان¬ های غیرانتفاعی کارمند را نگه می¬دارند. از این طریق می ¬توانید نحوه نگهداری بخش¬ هایی از حقوق کارمندان به غیر از اهداف مالیاتی را تقسیم ¬بندی کنید.
لیست حقوق چیست؟ اطلاعات کامل پرداختیها به کارکنان شرکت
لیست حقوق مربوط به جبران خدمتی است که یک کسب و کار باید به کارکنان خود در ازای یک دورهی زمانی مشخص و در یک تاریخ مشخص پرداخت کند. لیست حقوق مربوط به مبلغی است که به ازای مقدار معینی کارکرد مثلاً هفتگی یا ماهانه به کارگران یا کارمندان پرداخت میشود.
دستمزد چیست؟ دستمزد واقعی و دستمزد اسمی چه تفاوتی دارند؟
دستمزد مثل قیمت در بازار، تصفیه کننده بازار کار محسوب میشود. در سیستم و نرم افزار حسابداری دو نوع دستمزد اسمی و واقعی داریم.
1. دستمزد اسمی مقدار پول و دستمزدی است که به یک نیروی کار پرداخت میشود.
2. دستمزد واقعی در حقیقت بیان کننده قدرت خرید یک نیروی کار است و بنا به تعریف برابر نسبت دستمزد اسمی به سطح عمومی قیمتها است.
مبنای محاسبه دستمزد، ساعت است که با حقوق که پرداختی ماهانه است، تفاوت دارد. دستمزد رایجترین شیوه پرداخت به کارگران و حقوق متداولترین شیوه پرداخت به کارمندان است.
واحد حسابداری و منابع انسانی چه نقشی در محاسبه حقوق و دستمزد دارند؟
قبل از اینکه به مراحل مختلف فرآیند محاسبه حقوق و دستمزد برسیم بد نیست به افراد یا بخش هایی که باید در این جریان همکاری کنند اشاره کنیم. واحد منابع انسانی (کارگزینی) و حسابداری دو بخشی هستند که در فرآیند حسابداری حقوق و دستمزد دخیل اند. برای محاسبه، حسابدار باید اطلاعات به روز و دقیقی در زمینه حقوق پایه، انواع مزایا، هزینه مسکن، عائله مندی و غیره داشته باشد.
واحدهای حسابداری و منابع انسانی در یک مجموعه باید با انتقال اطلاعات مورد نیاز به همدیگر این فرآیند را انجام دهند.
منابع انسانی در فرآیند محاسبه حقوق و دستمزد؛ ناظر و همراه حسابداری
منابع انسانی در فرآیند محاسبه حقوق و دستمزد نهتنها باید نقش ناظر و هدایت کننده این فرآیند را ایفا کند، بلکه باید بر اینکه فرآیند محاسبه حقوق و دستمزد بر اساس الزامات قانونی انجام شود نظارت کند.مزایایی که به کارکنان تعلق میگیرد، شرایط کار و شرایط استخدام، تسهیلات مالی و رفاهی که سازمان در اختیار کارکنان قرار می دهد و هر آنچه که به امور کارکنان مربوط می شود می تواند در میزان حقوق و دستمزد تعیین شده برای کارکنان نقش مهمی داشته باشد، بنابراین فرآیند محاسبه حقوق و دستمزد در حسابداری حتماً باید با مشارکت منابع انسانی مجموعه ها انجام گیرد.
قرارداد کار
قرارداد کار عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق السعی، کاری را برای مدت موقت یا مدت غیر موقت برای کارفرما انجام می دهد. در قرارداد کار علاوه بر مشخصات دقیق طرفین باید موارد زیر مشخص شود:
الف – نوع کار یا حرفه یا وظیفه ای که کارگر باید به آن اشتغال یابد. ب – حقوق یا مزد مبنا (پایه) ج – ساعات کار، تعطیلات و مرخصی ها د – محل انجام کار هـ – تاریخ انعقاد قرارداد و – مدت قرارداد چنانچه کار برای مدت معین باشد ز – مواردی دیگر که عرف و عادت شغل یا محل ایجاب می نماید. طرفین می توانند با توافق یکدیگر مدتی را به نام دوره آزمایشی کار تعیین نمایند که مدت دوره آزمایشی باید در قرارداد کار مشخص شود.
حقوق یا مزد مبنا چیست؟
حقوقی که با رعایت قانون کار برای کارگزاران رسمی و یا به وسیله عقد قرارداد که مخالف قانون کار نباشد (برای کارگران قراردادی) برای انجام یک ساعات کار یا تولید یک واحد محصول تعیین و به صورت ساعتی، روزانه، هفتگی و معمولاً ماهانه پرداخت می شود را حقوق یا مزد مبنا می گویند.
اگر مزد کارگر بر اساس تعداد تولید و بدون در نظر گرفتن ساعت کارکرد (پارچه کاری) پرداخت شود اصطلاحاً به آن کارمزد گویند. مدت کار بر اساس ماده ۵۱ قانون کار، ساعت کار عادی مدت زمانی است که کارگر نیرو و یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار می دهد به غیر از مواردی که در قانون مستثنی شده است با توجه به اینکه ساعت کار کارگران در شبانه روز نباید از ۸ ساعت تجاوز نماید.
طبق تبصره (۱) این ماده کارفرما با توافق کارگران، نماینده یا نمایندگان قانونی آنان می تواند ساعت کار را در بعضی از روزهای هفته کمتر از میزان مقرر و در دیگر روزها اضافه بر این میزان تعیین کند به شرط آنکه مجموع ساعت کار هر هفته از ۴۴ ساعت تجاوز نکند. باید توجه داشت در ماده ۵۲ قانون کار اشاره شده است که در کارهای سخت و زیان آور و زیرزمینی ساعت کار نباید از ۶ ساعت در روز و ۳۶ ساعت در هفته تجاوز نماید . اضافه کاری چیست و چه شرایطی دارد در شرایط عادی ارجاع کار اضافی به کارگر با شرایط ذیل مجاز خواهد بود:
الف – موافقت کارگر
ب – پرداخت ۴۰% اضافه بر مزد هر ساعت کار عادی
ج – ساعت اضافی ارجاعی به کارگران نباید از ۴ ساعت در روز تجاوز نمایند مگر در موارد استثنایی با توافق طرفین
منظور از شب کاری و نوبت کاری چیست؟
کار روز کارهائی است که زمان انجام آن از ساعت ۶ بامداد تا ۲۲ می باشد و کار شب کارهائی است که زمان انجام آن بین ۲۲ تا ۶ بامداد دارد. کار مختلط کارهایی است که بخشی از ساعات انجام آن در روز و قسمتی از آن در شب واقع می شود. کار نوبتی عبارت است از اینکه کاری در طول ماه گردش داشته باشد به نحوی که نوبتهای آن در صبح یا عصر یا شب واقع شود.
باید بدانید برای هر ساعت کار در شب به غیر از کارگران نوبتی (نوبت کارشان در صبح یا عصر یا شب است) ۳۵% اضافه بر مزد ساعت کاری عادی تعلق می گیرد و اما طبق قانون، کارگران نوبت کاری اگر نوبت کارشان در صبح و عصر واقع شود ۱۰% و چنانکه نوبت کارشان در صبح و عصر و شب قرار گیرد ۱۵% و در صورتی که نوبت کار در صبح و شب و یا عصر و شب باشد ۵/۲۲% اضافه بر دستمزد عادی به عنوان فوق العاده نوبت کاری دریافت خواهند کرد.
باید توجه داشته باشید که ساعات نوبت کاری ممکن است از ۸ ساعت در شبانه روز و یا ۴۴ ساعت در هفته تجاوز نماید لیکن ساعات کار در چهار هفته متوالی نباید از ۱۷۶ ساعت بیشتر شود. نکته قابل توجه اینکه باید بدانید طبق قانون کار ارجاع کار اضافی به کارگران که شبانه یا کارهای خطرناک و سخت و زیان آور انجام می دهند ممنوع است. تعطیلات و مرخصیها طبق ماده ۶۲ قانون کار در جمع روز تعطیلی هفته کارگران با استفاده از مزد می باشد.
باید توجه داشت که در امور مربوط به خدمات عمومی نظیر آب، برق، اتوبوسرانی و یا در کارگاههایی که حسب نوع یا ضرورت کار و یا توافق طرفین، به طرز مستمر روز دیگری برای تعطیل تعیین می شود همان روز در حکم روز تعطیل هفتگی خواهد بود به هر حال تعطیل یک روز معین در هفته اجباری است.
کارگرانی که به هر عنوان به این ترتیب روزهای جمعه کار می کنند در مقابل عدم استفاده از تعطیل روز جمعه ۴۰% اضافه بر مزد دریافت خواهند کرد . مرخصی استحقاقی سالانه کارگران با استفاده از مزد و احتساب چهار روز جمعه یکماه است، سایر روزهای تعطیل جز ایام مرخصی محسوب نخواهند شد. مرخصی سالیانه کارگرانی که به کارهای سخت و زیان آور اشتغال دارند ۵ هفته می باشد، که استفاده از این مرخصی حتی الامکان د ر دو نوبت در پایان هر شش ماه کار صورت می گیرد باید بدانید برای کار کمتر از یک سال مرخصی به نسبت مدت کار انجام یافته محاسبه می شود.
عیدی و پاداش عیدی و پاداش کارگران در پایان هر سال بر مبنای حقوق و دستمزد توسط هیات دولت تعیین می گردد اما باید توجه داشت که به طور معمول در پایان دوره مالی یا در پایان هر فصل مبالغی به عنوان عیدی و پاداش به کارکنان پرداخت می شود و در ضمن باید بدانید که معمولاً هیأت مدیره مؤسسات برای پرداخت عیدی می توانند مبلغی بیش از حداقل تعیین شده از طرف هیئت دولت به کارگر پرداخت کند.
حقوق و دستمزد سال 1400
در اجرای ماده (۴۱) قانون کار، شورای عالی کار با حضور نمایندگان سه گروه (دولت، کارفرمایان و کارگران) در جلسه مورخ ۲۳/۱۲/۱۳۹۹ پس از بحث و بررسی، حداقل مزد سال ۱۴۰۰ را تصویب کرد که طی بخشنامه شماره ۲۵۱۱۹۳ مورخ ۲۷/۱۲/۱۳۹۹ وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ابلاغ شد.
بر این اساس، جدول حقوق دریافتی کارکنان در سال ۱۴۰۰ به شرح زیر میباشد:
۱- حداقل دستمزد روزانه: ۸۸۵/۱۶۵
۲- حداقل دستمزد ماهانه: ۲۶/۵۵۴/۹۲۵
۳- حق مسکن: ۴/۵۰۰/۰۰۰
۴- بن کارگری: ۶/۰۰۰/۰۰۰
۵- پایه سنوات: ۱/۴۰۰/۰۰۰
۶- حق اولاد: ۲/۶۵۵/۴۹۳
۷- حداقل حقوق کارگران بدون فرزند(با حداقل یکسال سابقه,بدون کسر بیمه): ۳۷/۰۷۴/۹۲۵
۸- حداقل حقوق با یک فرزند (بدون کسر بیمه): ۳۹/۷۱۰/۴۱۸
۹- حداقل حقوق با دو فرزند (بدون کسر بیمه): ۴۲/۳۶۵/۹۱۰
* در نظر داشته باشید میزان حق مسکن برای اجرایی شدن نیاز به مصوبه هیات وزیران دارد که پس از تصویب و ابلاغ اجرایی خواهد شد؛ بنابراین حق مسکن در حال حاضر همان مبلغ ۳,۰۰۰,۰۰۰ میباشد.
میزان عیدی سال۱۴۰۰
در سال ۱۴۰۰ با توجه به اینکه پایه حقوق کارگران ۲۶,۵۵۴,۹۲۵ ریال میباشد عیدی کارگران حداقل ۲ برابر و حداکثر ۳ برابر حقوق ماهانه خود خواهد بود یعنی؛
حداقل عیدی در سال ۱۴۰۰ : ۵۳,۱۰۹,۹۰۰ (به نسبت سال ۱۳۹۹ ۳۹% رشد)
حداکثر عیدی در سال ۱۴۰۰ : ۷۹,۶۶۴,۸۵۰ (به نسبت سال ۱۳۹۹ ۳۹% رشد)
میزان پایه سنوات سال ۱۴۰۰
میزان پایه سنوات در سال ۱۳۹۹ مبلغ ۱,۰۰۰,۰۰۰ ریال بود که این رقم در سال ۱۴۰۰ به ۱,۴۰۰,۰۰۰ (ماهانه) ریال افزایش پیدا کرد. ( رشد ۴۰ درصدی نسبت به سال گذشته)
-همه کارگران دارای قرارداد دائم و موقت مشمول قانون کار که دارای یک سال سابقه کار شده و یا یک سال از دریافت آخرین پایه (سنوات) آنان در همان کارگاه گذشته باشد، اعم از اینکه حق سنوات یا مزایای پایان کار خود را تسویه کرده باشند یا خیر، مشمول دریافت پایه (سنوات) خواهند بود.
میزان معافیت مالی حقوق در سال ۱۴۰۰
سقف بخشودگی مالیاتی حقوق در سال ۱۳۹۹ مبلغ ۳۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال بود که این مبلغ در سال ۱۴۰۰ به ۴۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال افزایش پیدا کرد. نسبت اختلاف این دو مبلغ ۱۰,۰۰۰,۰۰۰ میباشد یعنی نسبت به سال قبل مبلغ معافیت مالیاتی ۳۳% افزایش پیدا کرده است.
جدول ریز حقوق و دستمزد ۱۴۰۰ قانون کار
مبلغ (بر مبنای ریال) ماه ۳۰ روز مبلغ (بر مبنای ریال) ماه ۳۱ روز عنوان ردیف
۸۸۵.۱۶۵ ۸۸۵.۱۶۵ مزد ۱۴۰۰ قانون کار (روزانه) ۱
۲۶,۵۵۴,۹۵۰ ۲۷.۴۴۰.۱۱۵ حقوق ۱۴۰۰ قانون کار (ماهانه) ۲
۶,۰۰۰,۰۰۰ ۶.۰۰۰.۰۰۰ بن کارگری ۱۴۰۰ قانون کار ۳
۴.۵۰۰,۰۰۰ ۴.۵۰۰.۰۰۰ حق مسکن ۱۴۰۰ قانون کار ۴
۲.۶۵۵.۴۹۵ ۲.۶۵۵.۴۹۵ حق اولاد یا عائله مندی برای ۱ فرزند (معادل ۳ روز حداقل مزد ۱۴۰۰) ۵
۵.۳۱۰.۹۹۰ ۵.۳۱۰.۹۹۰ حق اولاد یا عائله مندی برای ۲ فرزند (معادل ۶ روز حداقل مزد ۱۴۰۰) ۶
۷,۹۶۶,۴۸۵ ۷,۹۶۶,۴۸۵ حق اولاد یا عائله مندی برای ۳ فرزند (معادل ۹ روز حداقل مزد ۱۴۰۰) ۷
۱۲۰.۷۵۹ ۱۲۰.۷۵۹ مزد هر ساعت کار عادی ۸
۴۶.۶۶۶ ۴۶.۶۶۶ پایه سنوات ۱۴۰۰ برای هر روز (به شرط داشتن یکسال سابقه کار) ۹
۵۳.۱۰۹.۹۰۰ ۵۳.۱۰۹.۹۰۰ عیدی سال ۱۴۰۰ (حداقل) ۱۰
۱.۳۹۹.۹۸۰ ۱.۴۴۶.۶۴۶ سنوات سال ۱۴۰۰ (به شرط داشتن یکسال سابقه کار) ۱۱
۱۶۹.۰۶۳ ۱۶۹.۰۶۳ فوق العاده هر ساعت اضافه کاری ۱۴۰۰ ۱۲
مزد ساعتی ضربدر ۰.۳۵ (سی و پنج صدم) ضربدر ساعات شب کاری مزد ساعتی ضربدر ۰.۳۵ (سی و پنج صدم) ضربدر ساعات شب کاری فوق العاده هر ساعت شب کاری ۱۴۰۰ ۱۳
مزد ساعتی ضربدر ۰.۴ ( چهاردهم) ضربدر ساعات جمعه کاری مزد ساعتی ضربدر ۰.۴ ( چهاردهم) ضربدر ساعات جمعه کاری۲۶ فوق العاده هر ساعت جمعه کاری ۱۴۰۰ ۱۴
۳.۹۸۳.۲۳۹ ۴.۱۱۶.۰۱۳ فوق العاده نوبت کاری صبح-عصر-شب ۱۴۰۰ معادل ۱۵ درصد حقوق ۱۴۰۰ ۱۵
۲.۶۵۵.۴۹۳ ۲.۷۴۴.۰۰۹ فوق العاده نوبت کاری صبح-عصر ۱۴۰۰ معادل ۱۰ درصد حقوق ۱۴۰۰ ۱۶
نرم افزار محاسبه حقوق و دستمزد
اگر به فکر آموزش تهیه لیست حقوق و دستمزد در اکسل هستید، پیشنهاد می کنیم به جای این کار، روند حسابداری خود را به سمت استفاده از نرم افزارها ببرید. زیرا می توانید با کمک نرم افزارهای محاسبه حقوق و دستمزد، کار خود را راحت کنید و با محاسبه آنلاین حقوق و دستمزد، سرعت انجام کارتان را بالا ببرید.