بسیاری از افراد، از مفهوم پخش مویرگی اطلاعات کاملی ندارند و می خواهند بدانند که منظور از پخش مویرگی چیست و یا حسابداری پخش مویرگی چیست؟ باید بیان شود که پخش مویرگی، مجموعه فعالیت ها و فرآیندهایی می باشد که تولید کننده کالا، خدمات و محصولات خود را به دست مشتری ها می‌رساند . به بیان دیگر می توان اشاره داشت که پخش مویرگی مسیری است که کالاها و خدمات برای رسیدن به دست مشتری، طی می‌کنند. این مسیر مستقیم به مشتری مورد نظر این فرصت را خواهد داد که تا از عمده فروش و بدون واسطه خرید کند. بنابراین می توانیم این‌گونه نتیجه بگیریم که توزیع یا همان پخش مویرگی، فرآیند فروش و ارائه محصول یا خدمات به مشتریان است.
همان گونه که می دانید یکی از مهم ترین شغل های دنیا، حسابداری است و این شغل در تمامی شرکت ها، سازمان ها و حتی فروشگاه و کارخانه ها باید وجود داشته باشد تا به واسطه آن سود و زیان شرکت مورد نظر محاسبه شده یا راه کار هایی برای افزایش سود شرکت ها ارائه گردد. به همین دلیل در این مقاله از وب سایت رادین حساب به بررسی حسابداری پخش مویرگی و نکات مربوط به پخش مویرگی می پردازیم. بنابراین شما می توانید تا انتهای این مطلب را مطالعه کنید و درباره این موضوع اطلاعات سودمندی را کسب نمایید.
پخش مویرگی چیست؟
همان گونه که در بالا اشاره داشتیم پخش مویرگی، عملیات پخش و توزیع کالاها در شبکه گسترده می باشد. در این سبک پخش و توزیع کالا، تولید کنندگان، کالاهای خود را در اختیار خریداران یا درخواست کنندگان قرار می دهد و این گستردگی می تواند در محدوده یک شهر یا استان و کشور و در نوع خیلی کوچک در حد یک منطقه قرار بگیرد. در برخی از اوقات امکان این نیز وجود دارد که پخش مویرگی در کشور های همسایه نیز صورت گیرد. لازم به ذکر است که راه های مختلفی جهت پخش مویرگی وجود دارد که تمامی ان ها از طریق دفتر مرکزی کنترل می شوند. ممکن است این سوال برای شما به وجود بیاید که پخش مویرگی برای چه کالا ها یا چه خدماتی می تواند مورد استفاده قرار گیرد؟
برای پاسخ به این سوال می توان بیان کرد که عموما پخش مویرگی برای محصولاتی نظیر مواد غذایی، لوازم ارایشی بهداشتی و ... در کل کالاهایی با حاشیه سود پایین استفاده می شود، ولی امروزه پخش مویرگی در صنایع دیگر مانند موارد زیر نیز مورد استفاده قرار می گیرد:
- کالاهای دیجیتالی
- مبلمان خانگی و اداری
- تجهیزات و لوازم خودرو و ...
انواع پخش مویرگی چه می باشد؟
باید بیان شود که به صورت کلی پخش مویرگی به دو دسته تقسیم بندی می شود که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:
- پخش سرد
- پخش گرم
حال در ادامه به توضیح و تشریح هر یک از دسته بندی های پخش مویرگی می پردازیم. با ما باشید.
پخش سرد چیست؟
می توان اذعان داشت که پخش سرد برای توزیع کالاهایی است که تاریخ انقضا ندارند یا با تاریخ انقضا طولانی کاربرد خواهد داشت. شایان به ذکر است که پخش مویرگی در دسته سرد توسط بازاریابان و ویزتورها برای مشتری پرزنت می گردند و در صورت جلب اطمینان مشتری، کالا برای مشتری ارسال خواهد شد و سپس فاکتور مورد نظر صادر می شود. نمونه کالاهایی که با پخش سرد توزیع می گردد، می توان به صورت زیر اشاره داشت:
- پخش دارو
- پخش محصولات ارایشی
- پخش محصولات بهداشتی و..
پخش گرم چیست؟
لازم به ذکر می باشد که پخش گرم برای توزیع کالاها با تاریخ انقضا است. این کالاها ماهیت فاسد شدنی دارد و اگر تاریخ انقضا آن ها بگذرد، دیگر قابل استفاده نیستند. در این سبک توزیع بازاریابان و ویزیتورها با محصول در محل مشتری حضور پیدا می کنند و در صورت درخواست مشتری، کالا در اختیارش قرار می گیرد. نمونه کالاهایی که با پخش گرم توزیع می گردد شامل محصولات غذایی می باشد.
شرکت های پخش مویرگی و توزیع کالا چه شرکت هایی هستند؟
همان گونه که اسم شرکت های پخش مویرگی مشخص است، این شرکت ها به توزیع کالا و پخش محصولات به صورت مویرگی می پردازند. لازم به ذکر است که از پخش مویرگی می توان به صورت خرده فروشی نیز یاد کرد. نکته بسیار مهمی که باید بدانید، این است که همه شرکت های پخش مویرگی مثل هم نیستند و تفاوت هایی با یک دیگر دارند. در کل شرکت های پخش مویرگی از نظر ساختار و اندازه با یک دیگر تفاوت های بسیاری دارند که در زیر به آن ها اشاره می کنیم.
شرکت های پخش از نظر ساختار چه شرکت هایی هستند؟
لازم به ذکر است که شرکت های پخش مویرگی از نظر ساختار به موارد زیر تقسیم بندی می شوند:
- شرکت های مستقل
- شرکت های وابسته
در زیر به تشریح هر کدام از این شرکت ها می پردازیم:
شرکت پخش مویرگی مستقل چیست؟
شایان به ذکر است که این مجموعه ها هم زمان با چندین برند کار می کنند و فعالیت اصلی آن ها پخش کالا ها و شرکت های فعال در صنعت غذایی، دارویی و شوینده می باشد.
شرکت پخش مویرگی غیر مستقل چیست؟
می توان اذعان داشت که این دسته از شرکت ها جز موسساتی هستند که زیر نظر هلدینگ شرکت های تولیدی خود به فعالیت مشغول هستند و تنها موظف به توزیع محصولات تولیدی خودشان هستند.
شرکت های پخش مویرگی از نظر اندازه چه شرکت هایی هستند؟
شرکت های پخش مویرگی از نظر اندازه به شرکت های زیر تقسیم بندی می شوند:
- شرکت های کوچک محلی
- شرکت های متوسط
- شرکت های پخش سراسری
مزایای شرکت های پخش مویرگی کدام است؟
شرکت های پخش مویرگی ابتدا می بایست اقدام به پیاده سازی کانال پخش کنند که اینکار مستلزم هزینه بالایی است. شرکت های پخش مویرگی چه در وسعت کم و چه در وسعت پخش بالا می بایست این هزینه را انجام دهند، بنابراین در شرکت ها با وسعت پخش بالا مزایای بیشتری شامل آن ها می شود. از جمله مزایای شرکت های پخش مویرگی به صورت زیر می باشد:
- گرد آوری اطلاعات بازار و مشتریان در جهت اقدامات اصلاحی و موارد مربوط به آن
- پخش شوندگی بالا به خصوص برای کالا های تند مصرف به دلیل تاریخ کم انقضای آن ها
- کوچک شدن مانده مطالبات در بازار به دلیل افزایش تعداد مشتری و کاهش ریسک مالی
- افزایش سهم بازار با افزایش سطح پوشش مشتریان
- بهبود شرایط سرمایه در بازار و افزایش نقدینگی
- افزایش سرمایه در گردش و افزایش تعداد کد کالای عرضه‌شده
- کاهش ضایعات به دلیل پخش شوندگی کالا
- ردیابی محصولات و واقعی شدن میزان سفارش‌ها و درخواست ها
- افزایش ارزش برند شرکت های تولیدی
معایب توزیع در شرکت های پخش مویرگی:
لازم به ذکر است که توزیع در شرکت های پخش مویرگی علاوه بر مزایای فراوانی که دارند، دارای معایبی نیر می باشند که در زیر به آن ها اشاره می شود:
- توزیع در شرکت های پخش مویرگی، موجب افزایش هزینه های شرکت می شود.
- این نوع توزیع نیاز به سرمایه در گردش بالا دارد.
- باعث ایجاد تعارض در بین کانال های توزیعی می شود.
- نیاز شدیدی به مدیریت منابع انسانی جهت انجام مدیریت زنجیره توزیع وجود دارد. (انبار، لجستیک، مالی، اداری، فروش)
پخش مویرگی و مشاغل مربوط به آن:
پخش مویرگی دارای مشاغل خاصی می باشد که با برخی از آن ها آشنایی دارید یا حتی خودتان در این زمینه ها فعالیت می کنید! از جمله مشاغل پخش مویرگی می توان به موارد زیر اشاره داشت:
- ویزیتور یا بازاریاب
- سوپروایزر یا سرپرست
- سرپرست فروش
- سرپرست منطقه
- توزیع کننده یا مأمور پخش و ...
در زیر به تشریح هر کدام از این مضاغل می پردازیم:
ویزیتور ، بازاریاب
لازم به ذکر می باشد که ویزیتور یا بازاریاب مهم ترین و رایج ترین کلمه ای است که در شرکت های پخش مویرگی یا خرده فروشی ها به کار می‌رود و البته شاید یکی از بیشترین آگهی هایی که ما در روزنامه ها و یا در اپلیکیشن های مربوط به استخدام می بینیم، مربوط به این شغل می باشد. این موضوع کاملا آشکار است که ویزیتور با بازاریاب فرق می کند. همان طور که واحد بازاریابی با واحد فروش متفاوت است. پس طبیعتا ویزیتور زیر نظر واحد فروش و بازاریاب زیر نظر واحد بازاریابی به فعالیت خود ادامه می دهند. ممکن است این سوال برای شما به وجود بیاید که وظایف ویزیتور چیست؟
لازم به ذکر است که ویزیتور وظایفی را بر عهده دارد که در زیر به آن ها می پردازیم:
- ویزیتور صرفا وظیفه دریافت سفارش را داشته و در اجرای آمیخته بازاریابی و استراتژی های فروش نقش موثری ندارد.
- ویزیتور بیشتر مجری سیاست هاست و مهم ترین وظیفه او ارتقاء فروش و رسیدن به برنامه های تعریف شده می باشد
نکته بسیار مهم این است که بازاریاب زیر نظر واحد بازاریابی به ایفاء نقش در رابطه با موارد زیر می پردازید:
- چیدمان
- سمپلینگ
- تبلیغات
- بررسی قیمت رقبا
- پروموشن و…
سوپروایزر یا سرپرست
شایان به ذکر است که معمولاً به ویزیتوری که وظیفه سرپرستی تعدادی از ویزیتورها و آموزش های اولیه به ویزیتورهای تازه استخدام شده را دارد سوپروایزر اطلاق می شود. وی نقش کاپیتان رادر یک تیم کوچک حدودا 4 الی 5 نفره بازی می کند که رابط بین ویزیتورها و سرپرست فروش است. ممکن است این سوال برای شما به وجود بیاید که وظایف سوپروایز یا سرپرست چه می باشد؟
- می توان اشاره داشت که از وظایف سوپروایزر یا سرپرست پرکردن مناطقی از فروش است که فعلاً فاقد ویزیتور بوده و نباید خالی بماند.
- هم چنین از دیگر وظایف سوپروایزر رفع ایرادات ویزیتورها در انجام فعالیت های فروش و زبان بدنشان می باشد.
نکته بسیار مهم این است که، باید در نظر داشت به جهت انجام این فعالیت ها، سوپروایز معمولاً مبلغی بابت پورسانت دریافت می کند.
سرپرست فروش
باید اشاره داشت که سرپرست فروش معمولاً به شخصی گفته می شود که وظیفه سرپرستی تیم های کاری تحت نظرش را به عهده دارد و به طور مستقیم به مناطق عملیاتی فروش سرویس نخواهد داد اما شایان به ذکر است که حضور و سرکشی به مناطق و صحبت با مغازه دارها به همراه ویزیتورها از وظایف سرپرست فروش می باشد. ممکن است این سوال برای شما به وجود بیاید که از دیگر وظایف سرپرست فروش چیست؟
برای پاسخ به این سوال می توان اشاره کرد که از دیگر وظایف سرپرست فروش می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- منطقه و مسیر بندی مشتریان
- تخصیص مناسب مشتریان به ویزیتورها
- بودجه بندی برای هر منطقه
- ردیابی روزانه و حتی لحظه‌ای عملکرد واقعی عوامل و مقایسه آن با بودجه تخصیصی
- می توان بیان کرد که به عبارتی وظیفه مهم سرپرست فروش بیشتر جنبه رصد کردن عملکرد سازمان تحت نظر خود و مراقبت از به‌وجود نیامدن انحراف عمده در برنامه ها و اتخاذ راه کارهای مناسب در صورت افت فروش است. همانند یک پرستار دائما باید علائم حیاتی را چک کند و در صورتی که نقصی بوجود بیاید بلافاصله هشدار‌های لازم را به صدا درآورد تا با هماهنگی مدیر ارشدش چاره یابی شود.
سرپرست منطقه
می توان اشاره داشت که با بزرگتر شدن ابعاد شرکت های پخش و تحت پوشش قرار گرفتن مناطق جغرافیایی بیشتر و طبیعتا با هدف برنامه ریزی و انسجام بیشتر، شرکت ها به ایجاد جایگاهی اقدام می نمایند که به آن سرپرست منطقه گفته می شود. معمولاً سرپرست منطقه به شخصی گفته می شود که حوزه جغرافیایی وی بیشتر از دو الی سه شهر مختلف است و وظیفه عزل و نصب سرپرستان فروش و هم چنین هماهنگی با مرکز عملیات را بر عهده دارد. ممکن است بپرسید وظایف سرپرست منطقه چه می باشد؟
برای پاسخ به این سوال می توان اشاره داشت که :
- بدیهی است مسئولیت فروش کل منطقه وظیفه‌ی وی بوده و طبعا سرکشی به مناطق فروش از مهم ترین وظایف وی است.
- هم چنین یکی از وظایف مهم ایشان هماهنگی و هم سویی کامل با واحد بازاریابی و دریافت برنامه ها و راه کارهای لازم برای کاستن از نوسانات منفی فروش است.
نکته بسیار مهم:
از ویژگی های جالب این دسته از کارکنان، توانایی تحلیل شرایط مختلف به دلیل درگیر بودن با چندین منطقه جغرافیایی مختلف ( و طبعا فرهنگ های متفاوت ) است که ایشان را به مدیرانی باتجربه تبدیل می کند.
توزیع کننده یا مامور پخش ( شغل موزع )
حتما این سوال را دارید که موزع کیست؟ همان طور که از عنوان آن پیداست موزع به معنای توزیع کننده می باشد و به شخصی گفته می شود که وظیفه دریافت بار از انبار و تحویل به مشتری را بر عهده دارد و نهایتا باید نسبت به تسویه بار دریافتی با واحد حسابداری اقدام نماید. وظایف مامور پخش (وظایف توزیع کننده)، صرفا شامل عملیات رانندگی و پیدا کردن بهینه‌ترین مسیر توزیع است که عامل مهمی در کاهش هزینه‌های توزیع محسوب می‌شود. اما نکته مهم در این خصوص بحث مسئولیت های مشترک است.
می توان اذعان داشت که برخی از مسئولیت ها صرفاً متوجه یکی از این دو شخص است؛ به عنوان مثال، در قبال مسائلی نظیر جریمه های راهنمایی و رانندگی، تصادف، خرابی و آن چه که مستقیما به خودرو ارتباط پیدا می کند مسئولیت آن متوجه راننده بوده و ایشان پاسخ گو است؛ اما در مورد مسائلی از قبیل مواردی که در زیر به آن ها اشاره می شود، مسئولیت مستقیما به موزع بر می گردد:
- کسری کالا
- کسری وجه نقد
- سرقت وجه نقد
- مخدوش یا مغایر بودن چک های دریافتی از مشتریان
حسابداری شرکت های پخش مویرگی:
باید بیان شود که به دلیل پایین بودن حاشیه سود شرکت پخش مویرگی، کنترل های سود و زیان به صورت روزانه نقش مهمی در ادامه آن کسب کار خواهد داشت. به نکات مهمی که در زیر به آن ها اشاره می کنیم، توجه فرمایید:
- شرکت های پخش مواد غذایی در تهران نسبت به سایر شهرهای ایران هزینه های بیشتری دارند و توصیه می شود که در صورتی که شرکت تولیدی بخواهد کالای خود را با توجه به حجم بازار تهران عرضه کند نسبت به عقد قرارداد با یکی از شرکت های پخش که دارای سطح پوشش خوبی است وارد مذاکره و عقد قرارداد گردد.
- لازم به ذکر می باشد که در صورتی مجموعه از سرمایه کافی برای راه اندازی شرکت پخش برخوردار باشد، باید در خصوص جذب منابع انسانی استاندارد بالایی را در نظر بگیرد تا موجب سوخت و اتلاف سرمایه نشود. هزینه شرکت پخش مویرگی مواد غذایی در تهران بیش از 5 درصد نسبت به سایر استان‌ها برای صاحبان سرمایه است.
- توزیع مویرگی به عنوان یک شیوه نوین در عرصه توزیع می تواند در بعضی صنایع و شاخه های تولیدی بسیار کار آمد و مفید واقع شود و نمی توان از رفتن به سمت این رویکرد اجتناب کرد. امروزه با توجه به وجود گزینه‌های مختلف برای مشتریان، محبوبیت و ارائه خدمات مناسب با کیفیت امری مهم محسوب می شود.
وظایف واحد حسابداری شرکت های پخش مویرگی چه می باشد؟
همان گونه که اشاره داشتیم، در پخش مویرگی حاشیه سود پایین است و در حسابداری پخش مویرگی حاشیه سود پایین در مقایسه با شرکت های پخش حائز اهمیت می باشد. یکی از مهم ترین وظایف واحد حسابداری پوشش دهی تعداد بالای تراکنش مالی به دلیل ارزان بودن سبد عرضه آن ها می باشد و حتما باید تمامی خرده فروشان و فروشگاه های مواد غذایی را پوشش دهد، به دلیل آن که در پخش مویرگی سبد ارائه شده دارای تنوع و گستردگی بالایی است. لازم به ذکر می باشد که تراکنش های روزانه به تعداد فاکتور های صادره مرتبط است و هم چنین می توان اذعان داشت که تفاوتی در حسابداری پخش سرد و گرم وجود ندارد و عملیات حسابداری به صورت یکسان می باشد.
وظایف واحد حسابداری مویرگی چیست؟
واحد حسابداری مویرگی وظایف مختلفی را بر عهده دارد که از آن ها می توان به صورت زیر اشاره داشت:
- حسابداری فروش بر اساس بهای تمام شده کالاهای فروش رفته
- محاسبات سود و زیان ناشی از فروش
- حاشیه سود و طبقه بندی اقلام کالاها – کالاها با سود پایین و یا سود بالا ، کالاهایی با گردش تند و یا کند
- گزارش های مالی از دوره فروش مانند گزارش گردش کالا در انبار ، دوره وصول مطالبات
- محاسبه حقوق پرسنل
- محاسبه عملکرد پیمانکاران توزیع – در صورتی که عملیات توزیع توسط پیمانکار صورت گیرد.
- ترازنامه و صورت مالی های مخصوص شرکت های پخش مویرگی
نحوه انجام حسابداری پخش مویرگی:
نکته قابل توجه این است که حسابداری پخش مویرگی زیر مجموعه حسابداری بازرگانی می باشد و کدینگ آن بر اساس حسابداری بازرگانی طراحی خواهد شد. شرکت های پخش مویرگی دارای مارژین و حاشیه سود بسیار پایینی می باشند، به همین دلیل است که حسابداری آن ها در زیر مجموعه حسابداری شرکت های پخش مواد غذایی قرار خواهد گرفت. در ادامه این مطلب از وب سایت رادین حساب به شرح مختصری از آموزش حسابداری شرکت های پخش و مدیریت پخش مویرگی می پردازیم.
به نکات بسیار مهمی که در زیر شرح می دهیم، توجه فرمایید:
- باید بیان شود که مدیر فروش شرکت های پخش مویرگی مسئولیت تحقق بودجه فروش را بر عهده دارد و می بایست در رابطه با سود و زیان شرکت پاسخگو باشد.
- نرم افزار های مالی برای سهولت حسابداری پخش مویرگی می بایست واحد فروش با زیر سیستم ها عملیات پخش مویرگی یک پارچه باشد.
- با کمک نرم افزار حسابداری، برنامه ریزی بهتری برای مدیریت و حسابداری شرکت های پخش مویرگی امکان پذیر است.
- حسابداری پخش گرم و سرد بصورت یکسان است و تفاوت ان در انبار و حسابداری انبار ان می باشد.
رویکرد های متفاوت حسابداری پخش مویرگی:
دو رویکرد در رابطه حسابداری پخش مویرگی وجود دارد که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:
- فرایند عملیات توزیع و پخش توسط پیمانکار توزیع انجام می شود. هزینه بابت توزیع به پیمانکار داده می شود که بر حسب تناژ یا ریالی می باشد.
- فرایند عملیات توزیع، بر عهده فروشندگان و نمایندگان انان می باشد
نکته بسیار مهم این است که جهت تسویه حساب هم با چند رویکرد رو به رو هستیم که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:
- تسویه حساب بر عهده نماینده شرکت و یا پیمانکار توزیع می باشد.
- تسویه حساب بر عهده فروشنده شرکت می باشد
- تفاوت کدینگ حسابداری بازرگانی با حسابداری پخش مویرگی
شاخص های حسابداری فروش:
از مهم ترین شاخص های حسابداری فروش می توان به مواردی که در زیر بیان می شود اشاره داشت:
- قیمت تمام شده کالای خریداری شده و کالای فروش رفته
- قیمت ضایعات برگشتی
- سود و زیان کد کالایی به همراه صورت وضعیت بدهی و درآمد شرکت
- تعداد چک های رسید نشده و میزان کالای رسید شده
- مانده وصول مطالبات در بازار و انطباق با سقف بدهی تعیین شده، طبقه بندی مشتریان از نظر مانده بدهی و طلبکاران
- انحراف از عملکرد بودجه ریالی
شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت رادین حساب مراجعه فرمایید یا با مشاوران این مجموعه مشورت کنید.