حسابداری هزینه از جمله زیر شاخه های حسابداری مدیریتی که وظایف مختص به خود را دارد. به طور کلی می توان بیان کرد که حسابداری یکی از حرفه های پر طرفداری است که در حال حاضر در همه ی جای دنیا تقاضا در مورد آن وجود دارد. در واقع همه ی شرکت ها و موسسات و ادارات مختلف به یک حسابدار حرفه ای برای رسیدگی به امور مالی نیازمندند. این حسابداری نیز بخشی از حسابداری مدیریتی است که در ادامه قصد داریم تا تعریف کاملی از این زیر شاخه ارائه داده و وظایف و مسئولیت های این حرفه را به طور کامل شرح دهیم.
تعریف حسابداری هزینه
این حسابداری نوعی حسابداری مدیریتی است که با ارزیابی هزینه های متغیر در هر مرحله از تولید و همچنین هزینه های ثابت مانند اجاره بها و غیره ، کلیه ی هزینه های یک شرکت را بررسی و تحلیل می کند. حسابداری هزینه به این دلیل صورت می گیرد که مسئولان با دانستن این اطلاعات می توانند مقدار بودجه ی مورد نیاز شرکت و سودآوری هر بخش را دریابند و در نتیجه متوجه خواهند شد که کدام بخش از شرکت سودآوری لازم را دارد و کدام بخش نیازمند پیشرفت و توسعه ی بیشتر است.
این حسابداری شامل تعیین هزینه های ثابت و متغیر است. منظور از هزینه های متغیر هزینه هایی هستند که بدون توجه به سطح تولید در هر ماه وجود دارند مانند اجاره بها ی شرکت، وام های مختلف ، اجاره ی دستگاه ها و غیره. هزینه های متغیر نیز به سطح تولید بستگی داشته و با منابع کار و هزینه های نگهداری کالا در ارتباط است. یدین معنی که هرچه واحد تولیدی ، محصول بیشتری را تولید کند ، هزینه ها بیشتری در رابطه با مواد اولیه و نیروی کاری وجود خواهد داشت.
بنابراین این حسابداری با بررسی هزینه های ثابت و متغیر یک خط تولید را مورد بررسی داده و نقطه ی سودآور و نقطه ی ضرر را تعیین می کند. اما باید بدانید که سود حاصل از فروش نقطه ی سود آور به منظور توسعه و عملکرد بهتر نقطه ی ضرر به کار گرفته می شود تا در نهایت این نقطه از تولید یعنی نقطه ی ضرر نیز به سود لازم برسد.
وظایف حسابداری هزینه
حسابداران هزینه ممکن است که در شرکت های خصوصی و با دولتی به صورت تمام وقت و یا نیمه وقت به کار بپردازند که همه ی آنها به طور کلی مسئولیت های مهمی بر عهده دارند که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت:
- تهیه داده ها و اطلاعات لازم به منظور محاسبه ی هزینه های ثابت و متغیر
- بررسی تغییر و تحولات بودجه و سود آوری هر بخش تولید
- استفاده از نرم افزارهای مختلف به منظور تعیین هزینه های غیر مستقیم و تنظیم آنها با تولید داخلی
- گزارش های هزینه را به صورت ماهانه و یا هر سه ماه به مدیریت ارسال نماید.
- بررسی مشکلات موجود در تولید و ارائه ی پیشنهادات به منظور برطرف کردن آنها
- تحلیل و تجزیه ی بودجه ی موجود به صورت ماهانه و ارسال آنها برای مدیریت
- بررسی هزینه های جانبی و هزینه های نیروی کار
- تعیین هزینه های استاندارد و به روز نگه داشتن آنها
- تهیه و اجرای سیستم های حسابداری و هزینه
- تجزیه و تحلیل تولید توصیه برای تغییرات لازم
حسابداران هزینه باید توانایی محاسبات ضروری و تجزیه و تحلیل های داده های موجود را داشته باشند. در ضمن مهارت در زمینه ی نرم افزار های مختلف حسابداری بسیار کارآمد بوده و آنها را در امر حسابداری کمک شایانی خواهد کرد. در واقع با این حسابداری چرخه ی سود و ضرر بررسی شده و در جایی که نیاز است نقص های یکدیگر را تکمیل خواهند کرد.
انواع حسابداری هزینه
حسابداری هزینه به طور کلی به دو بخش اصلی تقسیم می شود حسابداری استاندارد و حسابداری فعالیت.
هزینه های استاندارد به جای هزینه های واقعی به سود کالای فروخته شده می پردازد. در واقع حسابداری استاندارد مبتنی بر کارآمدی نیروی کار ، مواد اولیه مناسب و یا خدمات عملیاتی استاندارد است. بدین معنی که در حسابداری استاندارد هزینه های واقعی که تولید یک کالا شامل آن می شود و یا هزینه هایی که برای خروجی خوب در واقعیت و نه در عمل باید پرداخت شود را حساب می کند. تفاوت بین هزینه های واقعی و هزینه های استاندارد را هزینه های واریانس می گویند. به طور مثال اگر شرکتی هزینه های بیشتری در واقعیت به منظور تولید و یا نیروی کار صرف کند و نمی تواند به سود لازم برسد و در نتیجه لازم است از بودجه ی اصلی شرکت استفاده شود.
حسابداری فعالیت هزینه های اضافی در هر بخش را محاسبه می کند. سیستم حسابداری فعالیت بر مبنای فعالیت هایی است که در هر بخش مانند طراحی کالا، تنظیم ماشین آلات مختلف ، توزیع کالا و غیره رخ می دهد. هزینه های فعالیت به طور مثال براساس سرعت دستگاه تولیدی بررسی می شوند ؛بدین صورت که لازم است براساس سرعت دستگاه میزان تولید و در نتیجه سود حاصل حساب شده و در اختیار مدیریت قرار بگیرد.
حقوق حسابداران هزینه
حقوق و مزایای شغل حسابداری هزینه با توجه به تجربه و مهارت شما در حسابداری تعیین می شود. در واقع هرچه فرد مهارت های بیشتری در زمینه ی حسابداری داشته و تجربه ی کافی به منظور ارائه ی خدمات جانبی مانند ارائه ی پیشنهادات مفید برای شرکت و ارتباط با مشتریان و دیگر خدمات داشته باشد به طور حتم درآمد بیشتری نیز خواهد داشت. به طور کلی می توان بیان کرد که در شرکت های بزرگ با توجه به حرفه ای بودن حسابدار مبلغ بیشتری نیز به عنوان حقوق پرداخت می شود چرا که اینگونه ادارات به دنبال حسابدارانی هستند که بتوانند پیشنهادات مفیدی برای دست یابی به سود بالاتر ارائه دهند. بنابراین تقاضا برای حسابدار هزینه ی کارآمد همواره وجود داشته و چنانچه حسابدار از آگاهی کافی برخوردار باشد با افزایش درآمد چشمگیری مواجه خواهد شد.
مهارت های حسابدار هزینه
به منظور اینکه به یک حسابدار هزینه ی حرفه ای تبدیل شوید لازم است که به مهارت های مختلفی تسلط داشته باشید. در واقع آشنایی با این مهارت ها سبب افزایش اعتبار شما شده و در نتیجه درآمد شما افزایش خواهد داشت.
نخستین مهارتی که یک حسابدار هزینه ی حرفه ای باید به آن واقف باشد توانایی تجزیه و تحلیل موارد مختلف و درک بالا از موقعیت موجود در شرکت است. بنابراین یک حسابدار باید از شرایط موجود در جامعه ، سیاست های اقتصادی در جریان آگاهی کافی داشته تا بتواند با بیان توصیه های لازم شرکت را به سودآوری برساند.
در ضمن لازم است که فرد از قدرت بیان و ارتباطات خوبی برخوردار باشد تا در نتیجه مشتریان را جذب کرده و آنها برای ادامه ی همکاری با شرکت قانع کند. همچنین ارتباطات خوب سبب می شود که فرد بتواند با سایر افراد موجود در تیم حسابداری همکاری داشته و در جهت رسیدن به اهداف شرکت آنها را یاری کند. در ضمن لازم است که یک حسابدار اطلاعات و داده های موجود در شرکت را نزد خود حفظ کرده و آنها را با شخص ثالثی در میان نگذارد. چرا که کلیه ی اطلاعات موجود در شرکت محرمانه است و در صورت انتقال داده به سایر افراد ممکن است که منافع شرکت در خطر بیفتد. از طرفی یک حسابدار هزینه ی حرفه ای لازم است که توانایی مدیریت زمان خوبی داشته باشد و در زمان های بحرانی ثبات داشته و به شرکت در رسیدن به وضعیتی پایدار کمک نماید.
تاریخچه ی حسابداری هزینه
محققان معتقدند که حسابداری هزینه برای نخستین بار در طول انقلاب صنعتی پدید آمده است. در واقع این حسابداری با توجه به ظهور تجارت های جدید به منظور بهینه سازی فرآیند های تولید ، ردیابی هزینه های ثابت و متغیر به نوعی در کارخانه های مختلف استفاده شد. در ابتدا صنعت هایی مانند شرکت های راه آهن و فولاد از این شاخه ای حسابداری به منظور کنترل هزینه ها و رسیدن به سود لازم استفاده نمودند. با آغاز قرن بیستم این حسابداری تبدیل به یکی از اصول اصلی در دنیای تجارت شد. امروزه در اکثر شرکت های بزرگ و کوچک نیاز به یک حسابدار هزینه در کنار سایر حسابداران در امور مختلف احساس می شود.
تکنیک های حسابداری هزینه
این حسابداری از روش های متنوعی به جهت بررسی امور مختلف استفاده می کند که در ادامه برخی از اصلی ترین این روش ها را بیان خواهیم کرد. در واقع این تکنیک های هزینه تصمیم گیری های مدیریتی را تسهیل می کند و شامل:
- هزینه های حاشیه ای
- هزینه استاندارد
- هزینه ی مستقیم
- هزینه های مقایسه ای
- هزینه های یکنواخت
- هزینه ی جذب
منظور از هزینه های حاشیه ای این است که به طور مثال اگر یک واحد تولیدی 100 عدد کالا را تولید می کند در صورتی که 150 عدد کالا را تولید نماید چه مقدار سودی برای شرکت به دست خواهد آمد. بنابراین این تکنیک به مدیریت این امکان را می دهد تا در مورد میزان تولید هر کالا تصمیمات لازم را اخذ نماید.
در تکنیک هزینه ی استاندارد در واقع هزینه های تحمیل شده از تولید یک کالا با هزینه های از پیش تعیین شده مقایسه شده و علل افزایش یا کاهش هزینه های تولید یک کالا بررسی خواهد شد.
در هزینه های مستقیم کلیه ی هزینه های مستقیم تحمیل شده به منظور تولید یک کالا ، انجام یک پروژه و یا فرآیند بررسی می شود. در ضمن در این تکنیک سود و زیان تولید یک کالا و با انجام یک پروژه محاسبه می گردد.
در هزینه های مقایسه ای کلیه ی هزینه های موجود پس از پایان تولید یک کالا و انجام یک فرایند مقایسه خواهد شد و علل نقص ها و کمبود ها مشخص می شود و در هزینه ی جذب که روشی کامل است تمامی هزینه ها به تولید یک کالا و یا انجام یک فرآیند تعلق خواهد گرفت.
تفاوت حسابداری هزینه و حسابداری مالی
بسیاری از افراد تمایل دارند که بدانند میان حسابداری مالی و حسابداری هزینه چه تفاوت هایی وجود دارد و کدام یک برای آنها مناسب تر است. در ادامه به بررسی این تفاوت ها خواهیم پرداخت. در واقع یکی از اساسی ترین تفاوت های حسابداری مالی و حسابداری هزینه این است که در حسابداری مالی سود و زیان هر شرکت با کسر هزینه از درآمد محاسبه می شود در حالی که این حسابداری به دنبال کاهش هزینه های مصرفی تولید یک کالا و یا انجام یک پروژه است تا انجام این فرآیندها مقرون به صرفه باشد.
در حسابداری مالی یک سازمان را به طور کلی مورد تحلیل و بررسی قرار می دهد در حالی دراین حسابداری یک واحد تولیدی یا یک پروژه ی ویژه را مورد تحلیل قرار خواهد داد.
حسابداری مالی به منظور ارائه ی موقعیت سازمان و یا شرکت ها به مسئولان اصلی مورد استفاده قرار می گیرد در حالی که در این حسابداری به منظور بررسی هزینه های داخلی کاربرد دارد و تلاش می کند تا این هزینه ها را به طور مطلوبی کاهش دهد.
حسابداری مالی در همه ی صنایع وظیفه ی تقریبا وظایف ثابتی را برعهده دارد در حالی که حسابداری هزینه در اساس نوع صنعت نحوه ی عملکرد و بررسی امور کاملا متفاوت خواهد بود.
نکته پایانی در مورد حسابداری هزینه
در پایان باید بگوییم که این حسابداری به عنوان یک زیر شاخه از حسابداری مدیریتی کاربردهای فراوانی دارد و فعالیت های گوناگونی انجام می دهد. این حسابداری نیز خود به بخش های جداگانه ای تقسیم می شود و مسئولیت های مخصوص به خود را در بر دارد. به طور کلی در این حسابداری ، کلیه ی مخارجی که در یک واحد تولیدی صرف می شود و یا هزینه هایی که انجام یک پروژه به دنبال خواهد داشت را مورد بررسی قرار خواهد گرفت. شما می توانید با استخدام یک حسابدار هزینه ی حرفه ای میزان سود و زیان هر بخش را دانسته و نسبت به پیشرفت شرکت و منافع آن تصمیمات لازم را اخذ نمایید.
همچنین در صورتی که یک حسابدار هزینه هستید می توانید با یادگیری امور مختلف و روش های جدید و به روز و به کار بردن آنها در امور حسابداری به اعتبار مناسبی دست یابید. این افزایش اعتبار سبب این می شود که مدیریت به شما اعتماد کرده و مسئولیت های بیشتری به شما محول کند و در نتیجه با افزایش مسئولیت ها میزان درآمد شما به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت.
